In een tijd waarin telefoons en social media onmisbaar zijn, vooral voor jongeren, brengt het gebruik ook risico’s met zich mee. Hoewel smartphones veel gemak bieden - van het snel opzoeken van informatie tot het onderhouden van contact met vrienden - kan overmatig gebruik schadelijke effecten hebben.
Schermtijden rijzen de pan uit en social media vormt een constante bron van prikkels die zowel de concentratie als de gezondheid van jongeren kunnen beïnvloeden. Gelukkig kunnen ouders met de juiste aanpak balans aanbrengen in het technologiegebruik van hun kind.
Social media is verleidelijk en ontworpen om gebruikers vast te houden, wat vaak leidt tot lang scrollen. Dit overmatige gebruik kan verschillende negatieve effecten hebben, zoals een verminderde concentratie en een slechtere nachtrust.
Hoewel blauw licht uit nieuw onderzoek niet een groot effect op onze slaapkwaliteit zelf blijkt te hebben, is het scrollen in bed wel een bekende oorzaak van slaapverlies. Naast het feit dat we later gaan slapen, zorgt het er ook voor dat ons lichaam aanleert om wakker te blijven terwijl het al in bed ligt. Daardoor wordt het lastiger om in slaap te vallen.
Toch zijn smartphones niet alleen maar slecht. Ze zijn onmisbaar geworden in het dagelijks leven en bieden veel mogelijkheden. Denk aan apps die kinderen helpen met schoolwerk of platforms waarmee ze nieuwe vaardigheden kunnen ontwikkelen en trainen. Het is daarom belangrijk dat ouders helpen om de juiste balans te vinden, zodat technologie een hulpmiddel blijft in plaats van een belemmering.
Gelukkig zijn er manieren om schermtijd effectief te beperken. Zowel Android als Apple telefoons hebben ingebouwde functies waarmee ouders een maximale gebruiksduur kunnen instellen voor specifieke apps of voor de telefoon in het algemeen. Door een code in te stellen bepaal je zelf hoe lang jouw kind toegang heeft tot bepaalde apps. Deze app-limieten kun je vinden bij de instellingen van het toestel.
Een belangrijke stap in het gezond houden van smartphonegebruik is ook het maken van afspraken. Tijdens maaltijden kan bijvoorbeeld worden afgesproken dat de telefoon uit het zicht moet zijn. Zo ontstaat er meer ruimte voor gesprekken en ontspanning zonder continue afleiding van telefoonmeldingen.
Ook kan het helpen om een tijdstip af te spreken waarop de telefoon wordt ingeleverd, bijvoorbeeld om 20:00 uur. Dit voorkomt dat jongeren vlak voor het slapengaan nog op hun telefoons zitten, wat de slaapkwaliteit negatief kan beïnvloeden. Door afspraken te maken kunnen jongeren structuur krijgen in hun mediagebruik.
Daarnaast is het belangrijk om kinderen bewust te maken van hoe ze technologie gebruiken. Tijdens pauzes op school wordt de telefoon vaak gepakt om zogenaamd te ontspannen, terwijl social media juist zorgt voor extra prikkels die de hersenen actief houden. In plaats van scrollen, is het veel beter om even te bewegen, een luchtje te scheppen of gewoon met vrienden te praten. Stimuleer bijvoorbeeld dat je kind zijn of haar telefoon op ‘niet storen’ zet tijdens dit soort momenten. Door deze gewoontes aan te leren, kunnen kinderen leren bewuster met hun tijd om te gaan en echte ontspanning te ervaren.
Het beperken van schermtijd is cruciaal om de concentratie te verbeteren. Veel kinderen hebben moeite om zich langere tijd te focussen, zeker als ze regelmatig worden afgeleid door hun telefoon. Hoewel technieken zoals de Pomodoro-methode populair zijn, tonen onderzoeken aan dat echte concentratie pas na 23 minuten begint. Korte pauzes tijdens het leren, zoals na 10 minuten, zijn daardoor vaak minder effectief.
Wanneer een kind niet meer stil kan zitten of onrustig wordt, is dat vaak een teken dat het korte termijngeheugen vol zit. In zo’n geval kan een actieve pauze helpen. Denk hierbij aan een korte wandeling maken of een paar push-ups doen. Dit kan wonderen doen voor de focus. Door fysieke activiteiten in te bouwen tijdens pauzes, krijgen de hersenen de kans om te resetten en kan een kind daarna weer geconcentreerd en productief aan de slag.
Praat met jouw kind over schermtijd en toon interesse in de apps en platforms die ze gebruiken. Moedig ze aan om kritisch na te denken over hun smartphonegebruik en hoe dat hen laat voelen. Geef daarbij zelf het goede voorbeeld: als jij voortdurend op je telefoon kijkt of lange uren achter een laptop doorbrengt, wordt het lastig om jouw kind hierop aan te spreken. Leg daarom de eigen telefoon vaker weg, vooral tijdens gezinsmomenten, om een gezonde balans te laten zien.
Smartphones en social media hoeven geen probleem te zijn, zolang het gebruik ervan binnen gezonde grenzen blijft. Als ouder speel je hierin een belangrijke rol door duidelijke afspraken te maken en bewust smartphonegebruik te stimuleren. Met de juiste aanpak kunnen jongeren leren om technologie effectief in te zetten.